Τσικνοπέμπτη και Απουκρές  χωρίς Πανδώρα  live  να κατεβαίνει την  Παύλου Μελά,   να περνάει  μπροστά από  του  Μαμάτσιο και  τ’ «βόλτα» βαραίνοντας  τον εθνικό μας ύμνο, το Έντεκα  γίνεται;

Πού είν τ’ς  ικείνις  οι χρονιές, οι όχι και τόσο μακρινές,  που με τον Πανούλη, τον εγγονό μου που τον κουβαλούσε γκαλγκούτσι ο παππούς του , μόλις ακούγαμι το  πρώτο τραγούδι  πεταγόμασταν  βουρ  όξου,  εγώ  με άλυτα κορδόνια πολλές φορές,  και τρέχαμε  με μια ανάσα από τον Αυλιώτη  μέχρι την Παύλου Μελά  για να δούμε να περνάει η μπάντα. Κι ο Πανούλης  λάμποντας ολόκληρος,  μόλις περνούσε και ο τελευταίος  τυμπανιστής, αχόρταγος πάντα, επέμενε   απτόητος…… «Έλα, γιαγιά again, πάμε λίγο πιο κάτω …».  Κι έτσι μπροστά η  μπάντα, πίσω  εμείς, γυρίζαμε τα σοκάκια της  Κοζάνης ακούγοντας  με ορθάνοιχτα  αυτιά  και μάτια όλα τα «ρίξαβα»  κομμάτια της Αποκριάς και ρίχνονταν κι η καρδιά και το σώμα μας μαζί.

“-Τι ’θελα και σ’ αγαπούσα και δεν κάθουμαν καλά;
Πήρα ζάλη στο κεφάλι, δυο μαχαίρια στην καρδιά.
Κίνησα να’ ρθώ το βράδυ, μ’ έπιασε ψιλή βροχή.
Το Θεό παρακαλούσα για να σ’ εύρω μοναχή.….
Ούτε μοναχή σε βρίσκω, ούτε με τη μάνα σου,
μον’ σε βρίσκω στο σιργιάνι με τις φιλενάδες σου.

Στ’ Αι- Δημήτρη του σχουλειό παέν’ τα παρταλόπλα
για να μαθαίνουν γράμματα, να παίρνουνε τα όπλα.
Μ’ έπλεξιν η μάνα μου κόκκινα καλτσάκια (τσουράπια)
να περπατώ, να ρίχνουμι στης Σκρκας τα σοκάκια………”

Η Πανδώρα ήταν μια ζωή ταυτισμένη με τις γιορτές μας. Εθνικές, θρησκευτικές αλλά και  με τη μεγαλύτερη όλων,  την  Αποκριά.  Έμπαινε επικεφαλής δίνοντας  πάντα το  σύνθημα: «Κίντσαμι» !  Ειδικά από το  1952 και μετά η Πανδώρα αποτελεί  αναπόσπαστο κομμάτι  του Κοζανίτικου καρναβαλιού με τις εμφανίσεις της που ξεκινούσαν τη Μικρή Αποκριά  με την είσοδο του Καρνάβαλου  στην πλατεία. Από το 1984 και μετά που η Πανδώρα έγινε δημοτική μπάντα ταυτίζεται απόλυτα με τις γιορτές  αυτές,  αφού  η συμμετοχή της αυξήθηκε  κατακόρυφα, με καθημερινές  εμφανίσεις από την Τσικνοπέμπτη  μέχρι και την παρέλαση της Μεγάλης  Αποκριάς.

Εδώ και 70 χρόνια λοιπόν η Πανδώρα πάει χέρι -χέρι με ην Αποκριά: Ξεκινά από το Τριώδιο, συναντιέται κάθε μέρα με τους φανούς και τους καρναβαλιστές στους δρόμους, «ενορχηστρώνει» την μεγάλη παρέλαση της Μεγάλης Αποκριάς και δίνει το σύνθημα για το γενικό ξεφάντωμα στην πλατεία, στις γειτονιές στα κέντρα.

Σχετικό με τα παραπάνω είναι και το εξής περιστατικό: Μια χρονιά, το 1956, την Κυριακή της Μεγάλης Αποκριάς οι Κοζανίτες περίμεναν στριμωγμένοι  σαν σαρδέλες  στα πεζοδρόμια  να δουν την παρέλαση των αρμάτων. Αντί όμως να δουν την  Πανδώρα στην κεφαλή της παρέλασης αντίκρισαν έκπληκτοι  καμιά  30 γαϊδουράκια  μπροστά – μπροστά να κατηφορίζουν από την πρώην  οδό  Αμυνταίου- Βασ. Γεωργίου  (και  νυν Δημοκρατίας). Και πάνω στα ζωντανά ήταν  καβαλάρηδες οι μουσικοί της Πανδώρας !! Υπήρχαν μάλιστα και 30 πιτσιρικάδες «ημιονηγοί»  που  έσερναν τα γαϊδουράκια από τα  καπίστρια, προσπαθώντας  με δυσκολία  να ανοίξουν δρόμο  μέσα στο χαλασμό που επικρατούσε.

Οι μουσικοί, αμούστακα παιδιά και μαθητές γυμνασίου,  αντί για στολή φορούσαν χάρτινη φουστανέλα, επινόηση του τότε προέδρου της Πανδώρας, Γεωργίου Θάνου.  Οι μουσικοί Καβάλα στα γαιδουράκια  που μάζεψε ο πρόεδρος από τα χωριά και τους μαχαλάδες  της Κοζάνης   βάιζαν πότε δεξιά κι πότε αριστερά με κίνδυνο να τους πέσει το κλαρίνο ή το νταούλι από το στόμα  ή τα χέρια  προκαλώντας το γέλιο και τη θυμηδία όλων. Πήγαιναν  κυριολεκτικά όπου τους φυσούσε ο παγωμένος  φλεβαρίσιος  αέρας που κατέβαινε από τον χιονισμένο  Αη-Λιά και ο μικρός ημιονηγός  τους.  Το τι έγινε βέβαια  δεν περιγράφεται.  Πανζουρλισμός !  Σε όλη τη διαδρομή ήταν περίσσιες οι  φωνές , οι   ζητωκραυγές,  τα πειράγματα, τα σφυρίγματα. Όσο έκαναν τα γαιδουράκια για  να ανεβούν από τη στάση  Μπέμπη μέχρι το Ολύμπιο, άλλος τόσος χρόνος  χρειάστηκε  για να διασχίσουν τον πεζόδρομο,  που ήταν  πολύ μικρότερη διαδρομή. Τέτοιο πανδαιμόνιο επικρατούσε.

Ο Τύπος, την επομένη αφιέρωσε  διθυραμβικά σχόλια για το πρωτάκουστο  αυτό  γεγονός  που θύμιζε την πρώτη εξόρμηση της Πανδώρας  με γαϊδουράκια  στη Σιάτιστα το 1905, όταν πήγε να μονιάσει και να συμφιλιώσει τις δυο διχασμένες  κοινότητες  τη  Χώρα και τη Γεράνεια που ήταν στα μαχαίρια.

Φέτος, για πρώτη φορά μετά από πολλά χρόνια οι Αποκριές ξεκινούν χωρίς τη live μουσική του Έντεκα. Θα γιορτάσουμε Τσικνοπέμπτη σαν τα ψάρια έξω από το νερό, χωρίς τα απαραίτητο οξυγόνο μας. Δυο οι επιλογές. Είτε  φέρνουμε στο νου και αναπολούμε  μνήμες παλιές  είτε γιορτάζουμε διαδικτυακά , όπως επιτάσσει  πλέον το lockdown του κορωνοιού.  Ή και τα δυο μαζί. Το live ξεχάστε το για φέτος, μαζί με πολλά άλλα πράγματα. Οσο για σήμερα που είναι Τσικνοπέμπτη κάπως θα πορέψουμε ή  σ’ν αυλή  ή στο μπαλκόνι : Κάνα σουβλάκι, ψίχα  κρασί και μουσική απ’ το λαπτοπ !

Ποιος το περίμενε ότι θα κάναμε  Zoom  to zoom και στην ίδια την Απουκρά! Κι όχι τίποτα άλλο, Άιντε να εξηγήσεις και στον Πανούλη που περίμενε πάντα με τόση λαχτάρα να χορέψει  στο Φανό, ότι  φέτος αυτός  δε  θ’ ανάψει λόγω .. ανωτέρω  βίας!

Καλή Απουκρά .. απού μακρά !

ΥΣ Οι φουστανελοφόροι μουσικοί είναι ο Γάκης Λιόντας, ο Πλάτων Ιωάννου, ο Λάκης, Παυλίδης, ο Πάκης Παλέντζας και ο Φίλιππας Καραματσούκας.